Przepuklina to stan, który ma miejsce gdy jakiś narząd wewnętrzny, jego fragment lub inna część ciała zmieni położenie i przemieści się poza swoje naturalne, prawidłowe anatomicznie miejsce. Do przemieszczenia najczęściej dochodzi dlatego, że tkanki odpowiedzialne za oddzielanie narządów leżących w różnych częściach ciała ulegają znacznemu osłabieniu, co ma wpływ na ich zdolność do prawidłowego funkcjonowania i utrzymywania narządów w odpowiednim położeniu, lub nawet przerywają się. Powstały nowy kanał daje narządom możliwość przesunięcia się, w wyniku czego powstaje przepuklina. Pojawić może się ona w różnych częściach ciała - najczęściej występuje w okolicy pachwin (miejsc zetknięcia się brzucha z udem) oraz w jamie brzusznej, czyli między klatką piersiową a biodrami. Przepuklina ma miejsce wtedy, gdy organ lub inna część ciała wystaje przez ścianę mięśnia lub innej tkanki, która normalnie go przed tym powstrzymuje.
Jakie czynniki mają wpływ na zwiększenie ryzyka powstania przepukliny?
Czasem zdarza się, że niektórzy mają genetycznie uwarunkowaną nieprawidłową budowę kolagenu, co sprawia, że ich tkanki budujące ściany mające za zadanie oddzielać od siedbie poszczególne obszary ciała mają większą tendencję do ulegania osłabieniu. W niektórych przypadkach przepuklina jest już obecna w ciele noworodka w momencie narodzin, na co nie da się mieć wpływu. Najczęściej jednak do rozwoju przepukliny dochodzi w różnych momentach życia człowieka. Przepuklina nabywana jest na skutek podwyższonego ciśnienia w obrębie jamy brzusznej - ma to miejsce podczas zapar
, kaszlu, wzmożonego wysiłku fizycznego czy trudności z oddawaniem moczu. Wtedy narządy naciskają na ściany jamy brzusznej i osłabiają je. Szczególnie narażone na przepuklinę są osoby cierpiące na przewlekłe zaparcia, choroby płuc czy przerost prostaty. Ryzyko wzrasta również z wiekiem oraz przy paleniu papierosów i przyjmowaniu niektórych leków, na przykład steroidowych. Przepukliny mogą powstawać też w bliznach po przebytych operacjach.
Objawy przepukliny
Przepuklina najczęściej objawia się bólem i odczuciem ciągnięcia oraz napięcia w dotkniętym nią rejonie. Wyczuwalne są również uwypuklenia oraz guzki. Jeżeli przepuklina jest odprowadzalna, można ją wmasować z powrotem na przykład do jamy brzusznej i pojawiać się będzie wyłącznie po wystąpieniu jakiegoś czynnika prowokującego, na przykład kaszlu. W przypadku, gdy przepuklina nie jest odprowadzalne, próby jej masowania i uciskania w celu cofnięcia do poprzedniego miejsca nie przynoszą oczekiwanego rezultatu, a jedynie ból. Mimo, że przepuklina jest bolesna i nie wygląda zbyt estetycznie, zazwyczaj nie stanowi zagrożenia dla życia. Niebezpieczne mogą być jednak jej powikłania - w przypadku uwięźnięcia blokującego odprowadzenie do brzucha tkanki mogą zostać uszkodzone poprzez niedokrwienie. Alarmujące powinny być wzmożony ból, gorączka, nudności, wzdęcie brzucha i wymioty.
Rodzaje przepuklin
Do najczęściej występujących odmian przepuklin należą:
Przepuklina pachwinowa - najczęściej dotyczy uwypuklenia jelit, jajnika lub pęchęrza moczowego w okolicy kanału pachwinowego, które następnie przybierają postać miękkiego guza. Jest ona najpopularniejszą ze wszystkich przepuklin.
Przepuklina pępkowa - dotyczy przesuwania się elementów jamy brzusznej pod skórą, głównie otrzewnej. Najczęściej występuje u noworodków na skutek niezrośnięcia pierścienia pępkowego, jednak zazwyczaj zanika samoistnie do 12 miesiąca życia na skutek wzmocnienia mięśni brzucha.
Przepuklina udowa - występuje przy przesunięciu narządów z jamy brzusznej przez kanał udowy do górnej lub przyśrodkowej części uda. Częściej występuje u kobiet niż u mężczyzn. Objawia się bólem nasilającym się po aktywności fizycznej, przy kaszlu, podnoszeniu ciężarów oraz podczas wypróżniania.
Przepuklina kresy białej - pojawia się wzdłuż linii środkowej ciała, która łączy mostek ze spojeniem łonowym, utworzonej z włokien ściegięn mięśnia poprzecznego i skośnego brzucha. Często występuje u osób aktywnych fizycznie i nasila się po intensywnym wysiłku.
