
Szałot to klasyka kuchni śląskiej, znana i ceniona od pokoleń. Ta wyjątkowa sałatka ziemniaczana z dodatkiem śledzia, cebuli, ogórków kiszonych i jajek to prawdziwy smak tradycji. Szałot wywodzi się z kuchni górniczej, gdzie proste, ale sycące dania były na wagę złota. W Żorach, jak i w całym regionie, stanowi nieodłączny element świątecznych stołów oraz spotkań rodzinnych. To potrawa, która łączy pokolenia – starsi pamiętają ją z domów rodzinnych, a młodsi chętnie sięgają po nią na regionalnych festynach i biesiadach.
Ciekawostką jest, że nazwa szałot pochodzi od niemieckiego słowa Salat, czyli sałatka. To przykład śląsko-niemieckich wpływów w kuchni, które widać także w innych potrawach regionu. Co ciekawe, w zależności od domowych tradycji, szałot można spotkać w różnych wariantach – z dodatkiem wędliny, jabłka, a nawet majonezu. Jednak w klasycznej, żorskiej wersji, królują śledzie i kiszone ogórki.
Przepis na szałot śląski
📌 Porcja dla: 4 osób
⏳ Czas przygotowania: ok. 45 minut
Składniki:
- 5 średnich ziemniaków (najlepiej sałatkowych, np. odmiany Vineta)
- 3 filety śledziowe w oleju lub solone (jeśli solone, to wcześniej wymoczone)
- 4 jajka na twardo
- 3 ogórki kiszone
- 1 duża cebula (najlepiej czerwona lub biała)
- 2 łyżki oleju rzepakowego lub lnianego
- 1 łyżeczka musztardy (opcjonalnie)
- Sól i pieprz do smaku
Przygotowanie:
- Przygotowanie składników – ziemniaki ugotuj w mundurkach do miękkości (ok. 20 minut), następnie ostudź, obierz i pokrój w kostkę. Jajka ugotuj na twardo (ok. 9 minut), ostudź i pokrój w ćwiartki lub kostkę.
- Śledzie – jeśli używasz filetów solonych, namocz je w zimnej wodzie lub mleku przez ok. 2 godziny, aby pozbyć się nadmiaru soli. Następnie osusz i pokrój w niewielkie kawałki.
- Warzywa – cebulę drobno posiekaj, a ogórki kiszone pokrój w kostkę.
- Łączenie składników – w dużej misce połącz ziemniaki, śledzie, jajka, ogórki kiszone i cebulę. Skrop olejem i dodaj musztardę. Dopraw solą i pieprzem według uznania.
- Odstanie – odstaw sałatkę na około 30 minut, aby smaki się przegryzły.
Z czym podawać szałot z Żor?
Szałot najlepiej smakuje dobrze schłodzony, podawany jako przystawka lub samodzielne danie. Na Śląsku często serwuje się go z pajdą chleba na zakwasie i zimnym piwem. Świetnie komponuje się także z kiszonkami, np. kapustą kiszoną czy buraczkami.
Jak zmodyfikować przepis?
- Wersja fit – zamiast oleju użyj jogurtu naturalnego, a śledzie zastąp wędzoną makrelą lub gotowanym kurczakiem.
- Wariacja na słodko-kwaśno – dodaj pokrojone jabłko dla ciekawego kontrastu smakowego.
- Bardziej śląska wersja – w niektórych domach dodaje się również pokrojoną w kostkę kiełbasę śląską lub boczek.
Szałot to doskonały przykład regionalnej potrawy żorskiej, która przetrwała próbę czasu. Jeśli chcesz poczuć smak Śląska na własnym talerzu, koniecznie wypróbuj ten przepis! Smacznego!